Jedyna taka instytucja w Polsce
W strukturach Stowarzyszenia funkcjonuje Romski Instytut Historyczny (RIH), który jest placówką naukowo – badawczą, realizującą kilka zasadniczych kierunków działalności. Są to: działalność empiryczna, stricte scjentyczna, dalej wydawnicza, popularyzatorska, organizowanie sesji, seminariów, konferencji naukowych, także współpraca z ośrodkami naukowymi, uczelniami, instytutami, w tym z odpowiednimi romskimi placówkami badawczo – naukowymi, także ze stowarzyszeniami, placówkami kultury, w tym głównie muzeami, ponadto z fundacjami, instytucjami rządowymi i pozarządowymi, organami władzy terenowej, z samorządami.
Jest to pierwsza taka instytucja na terenie Polski.
W ramach Romskiego Instytutu Historycznego funkcjonuje ogólnodostępna biblioteka oraz archiwum o charakterze otwartym, w którym zbiory są systematycznie uzupełniane. Ze względu na usytuowanie Instytutu w strukturze Stowarzyszenia Romów w Polsce spełnia ono także kilka funkcji wynikających z zadań statutowych i bieżących potrzeb Instytutu, jak i Stowarzyszenia. Należą do nich:
-gromadzenie i zabezpieczanie archiwaliów dokumentujących historię, kulturę, współczesne życie społeczności romskiej
-gromadzenie i zabezpieczanie materiałów dokumentujących różne kierunki działalności Stowarzyszenia
-gromadzenie
i zabezpieczanie dokumentacji o charakterze administracyjny i księgowym
(archiwum RIH- jednostki organizacyjnej Stowarzyszenia Romów w Polsce-
realizuje również zadania Archiwum Zakładowego).
W skład archiwum Romskiego Instytutu historycznego wchodzi XIII działów, w tym:
I- Generalia (dokumenty podstawowe dla działalności Stowarzyszenia)
II- Akta administracyjne (głównie korespondencja i akta kadrowe- materiały przekazywanie sukcesywnie do archiwum zakładowego)
III- Ofiary Holokaustu
(dział ten zawiera akta osobowe osób represjonowanych w czasach rządów
nazistowskich, w tym oryginały relacji, oświadczeń, zaświadczeń,
indywidualnych ankiet ofiar Holokaustu)
IV- Holokaust
(ekspertyzy, artykuły, relacje, kserokopie dokumentów archiwalnych
dotyczących eksterminacji Romów w rónych krajach europejskich, zwłaszcza
miejscach zagłady)
V- Rocznice (dokumentacja dotycząca obchodów rocznicowych organizowanych przez SRwP lub takich, w których systematycznie uczestniczy)
VI- Biuro Obsługi Prawnej (Ośrodek Monitoringu i Aktywizacji Romów- akta jednostki organizacyjnej SRwP, która zakończyła swoją działalność)
VII- Księgowość (akta finansowe SRwP, przekazywane sukcesywnie do Archiwum Zakładowego)
VIII- Dialog-Pheniben (materiały redakcyjne i administracyjne wydawanego przez SRwP od kilkunastu lat miesięcznika „Dialog-Pheniben”)
IX- koncerty, festiwale, scenariusze (materiały dokumentujące działalność kulturalną SRwP)
X- fundacje, komitety, programy, projekty (materiały dotyczące współpracy SRwP z In, organizacjami, fundacjami itp.)
XI- Referaty, konferencje, seminaria (materiały dotyczące działalności edukacyjnej, popularno-naukowej SRwP)
XII- Varia (druki ulotne, plakaty, zaproszenia, fotografie, dokumenty)
XIII- materiały prasowe( wycinki prasowe gromadzone w sposób ciągły od 1979 roku)
