W kwietniu 2014 r. Centrum Przeciwdziałania Dyskryminacji Romów
udzieliło pomocy 21 osobom. Pomoc ta polegała na udzieleniu porad
prawnych, wystąpieniu do organów władzy na rzecz Romów, sporządzeniu
odwołań od decyzji ZUS do sądów. Nadto wystąpiono do RPO o
przeanalizowanie dyskryminacyjnych zapisów ustawy o mniejszościach
narodowych i etnicznych. Poniżej przedstawiamy wykaz
interwencji i działań podjętych przez Stowarzyszenie Romów w Polsce w
okresie od 1 do 30 kwietnia 2014 r. lub rozpoczętych przed tą datą i
kontynuowanych a związanych z realizacją Programu:
1. Stowarzyszenie udzieliło w br. pomocy prawnej dwóm osobom narodowości romskiej starającym się o przyznanie renty z tytułu inwalidztwa pozostającego w związku z pobytem w miejscu odosobnienia w getcie w Warszawie i Włodzimierzu Wołyńskim w okresie II wojny światowej.
Pomoc ta polegała na przygotowaniu dokumentacji i napisaniu odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do Sądu Okręgowego Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Obie wymienione osoby mają udokumentowany pobyt w getcie a nadto z racji wieku oraz stanu zdrowia potwierdzonego m.in. przez Katedrę Psychiatrii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego wypełniają warunki uzyskania przedmiotowej renty. Sprawy są w toku. Stowarzyszenie oczekuje na wyznaczenie przez Sąd terminów rozpraw.
2. W dniu 3 marca 2014 r. TVP Telewizja Regionalna w Krakowie w ramach cyklu „Ludzie, Sprawy, Opinie” zaprezentowała materiał pt. „ W Maszkowicach Romowie palą toksyczne odpady. Mieszkańcy wsi mają dość gryzącego dymu.” Także w dniu 6 lutego 2014 r. na stronie http://www.sadeczanin.info/wiadomosci,5/w-gminie-lacko-ludzie-groza, ukazał się artykuł na ten temat.
Stowarzyszenie zbadało stan faktyczny sprawy. Okazało się, że mieszkańcy Maszkowic (gmina Łącko w pow. Nowy Sącz) pochodzenia romskiego palą kable w celu odzyskania metali i ich sprzedaży. Uczynili oni z tego procederu formę zarobkowania. Z uwagi na nieprzestrzeganie przepisów z zakresu ochrony środowiska działalność ta stała się niebezpieczna dla mieszkańców wsi oraz przede wszystkim niezgodna z prawem. To wywołało lokalną dyskusję na temat funkcjonowania Romów w społeczeństwie. Głosy w tej dyskusji są podzielone, część potępia społeczność romską grożąc samosądami lub wysiedleniem, część natomiast (w tym niektórzy przedstawiciele władz) broni Romów widząc ich osamotnienie w walce o egzystencję.
W związku z tym procederem Stowarzyszenie wydało oświadczenie, które ukazało się na stronie Stowarzyszenia krytykujące zamieszkujących Maszkowice Romów za nielegalną działalność gospodarczą, ale jednocześnie zwracające uwagę na inne równie ważne aspekty sprawy, takie jak równość w ocenie przez władze i media podobnych zachowań niezależnie od pochodzenia sprawców, bezczynność organów państwa zobowiązanych do działania w przypadku naruszenia prawa (Policja, Prokuratura, organy ochrony środowiska). Zdaniem Stowarzyszenia zlikwidowanie wymienionej działalności i ukaranie winnych już po pierwszym sygnale o jej uruchomieniu od razu przywróciłoby stan zgodności z prawem. Sytuacja przypomina likwidację koczowiska Romów rumuńskim we Wrocławiu, gdzie także latami tolerowano bezprawie, aż sytuacja stała się wybuchowa.
Reasumując oświadczenie Stowarzyszenie stwierdziło, że prawidłowe działania organów władzy zapobiegło by naruszeniom prawa lub je zlikwidowało oraz, że wszelkie działania naruszające prawo niezależnie od pochodzenia etnicznego sprawców winny być z jednakową miarą i skutecznością ścigane. Sprawa jest w toku. Stowarzyszenie przygotowuje wystąpienia do właściwych organów o zbadanie sprawy oraz podjęcie prawem przepisanych działań, by rozwiązać „maszkowicki problem”.
3. W dniu 17 stycznia 2014 r. Stowarzyszenie podjęło sprawę zgłoszoną przez 70 - letniego Roma z Ostrowa Wielkopolskiego dotyczącą pozbawienia go prawa jazdy przez Starostę Ostrowskiego, na wniosek Centralnego Biura Śledczego Wydział w Kaliszu, wyłącznie z powodu złożonego przez Roma oświadczenia, iż „Nigdy nie chodził do szkoły. Nie umie czytać i pisać.” W dniu 27 stycznia 2014 r. Stowarzyszenie opracowało Romowi odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kaliszu uzasadniając je bezprawnością działań Starosty, w szczególności polegającej na wydaniu decyzji bez podstawy prawnej (nie ma wymogu posiadania jakiegoś poziomu wykształcenia, cudzoziemcy poruszający się pojazdami w Polsce nie znają często języka polskiego) oraz skierowaniu go na sprawdzenie kwalifikacji kierowcy w formie egzaminu państwowego.
Ponieważ sprawa miała podtekst rasistowski o sprawie Stowarzyszenie w dniu 3 lutego 2014 r. zamieściło na swojej stronie stosowne oświadczenie (http://www.stowarzyszenie.romowie.net/index.php/czytnikaktualnosci/item/ oświadczenie.ttml,) oraz powiadomiło o sprawie Rzecznika Praw Obywatelskich, Wojewodę Wielkopolskiego oraz Komendę Główną Policji. Na powiadomienie zareagował wyłącznie Rzecznik Praw Obywatelskich przyłączając się z urzędu do postępowania odwoławczego.
W dniu 11 marca 2014 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze stwierdziło nieważność decyzji Urzędu Powiatowego w Ostrowie Wlkp w przedmiocie skierowania Roma na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji kierowcy w formie egzaminu państwowego oraz uchyliło decyzję Starosty Ostrowskiego cofającą uprawnienie do kierowania pojazdami silnikowymi, umarzając postępowanie.
W związku z pomyślnym zakończeniem sprawy w dniu 9 kwietnia 2014 r. Stowarzyszenie w specjalnym piśmie podziękowało Rzecznikowi Praw Obywatelskich za bezpośrednią pomoc prawną. Nadto na stronie Stowarzyszenia ukazało się oświadczenie w tej sprawie.
Stowarzyszenie ma nadzieję, że sprawa ta będzie przestrogą dla niektórych urzędników i funkcjonariuszy publicznych by nie próbowali naginać istniejące prawo do własnych poglądów co do funkcjonowania mniejszości narodowych w Polsce, w tym, romskiej.
4. W dniu 28 kwietnia 2014 r. wystąpiono do Rzecznika Praw Obywatelskich z prośbą o przeanalizowanie funkcjonowania przepisów ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, pod kątem dyskryminowania mniejszości narodowych i etnicznych, szczególnie romskiej, przy wyborze członków Komisji Wspólnej oraz o ewentualne wystąpienie do Ministra Administracji i Cyfryzacji o podjęcie nowelizacji tych przepisów. W wystąpieniu zawarto szerokie uzasadnienie potrzeby zmiany zwłaszcza art. 24 ustawy, który zawiera asymetryczne rozwiązania prawne dotyczące uprawnień władzy (Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji) oraz organizacji romskich, przy wyborze i desygnowaniu przedstawicieli do wymienionej Komisji.
5. W dniu 30 kwietnia 2014 r. Stowarzyszenie (przy pomocy prawnika) przygotowało dla Roma z Kłodawy w woj. Wielkopolskim odwołanie do Sądu Okręgowego w Poznaniu Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych od decyzji ZUS II Oddział w Poznaniu odmawiającej przyznania prawa do renty socjalnej. Starającemu się o rentę orzeczono wprawdzie całkowitą niezdolność do pracy, lecz w świetle przepisów ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej drugim warunkiem uzyskania renty socjalnej jest jeszcze wystąpienie tej niezdolności przed 18 rokiem życia. Wg Lekarza Orzecznika całkowita niezdolność do pracy wystąpiła po tej dacie. W odwołaniu zażądano powołanie lekarza biegłego i przeprowadzenie nowych badań celem ustalenia, że całkowita niezdolność do pracy powstała jednak przed ukończeniem przez starającego się 18 roku życia. Sprawa w toku.
6. W dniu 30 kwietnia 2014 r. w reakcji na artykuł „Sanepid chce szczepić romskie dzieci”, który ukazał się na portalu http://wiadomosci.onet.pl/poznan/sanepid-chce-szczepic-romskie-dzieci, Stowarzyszenie wystąpiło do Dyrektora Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Poznaniu z protestem przeciwko dyskryminacyjnej formie przekazania lokalnym mediom przez przedstawicielkę Terenowej Stacji w Poznaniu informacji o prowadzonej akcji szczepień przeciwko odrze. Z informacji tej wynikało, że Sanepid chce zorganizować szczepienia dla dzieci poznańskich Romów, gdyż w ostatnim czasie wystąpiły u dzieci romskich przypadki zachorowania na odrę. Jednocześnie stwierdziła ona, że „każdy polski obywatel niezależnie od tego jakiej jest narodowości, jeżeli ma nieskończone 18 lat, może być szczepiony zgodnie z kalendarzem szczepień za darmo.”
W piśmie protestacyjnym zwrócono Dyrektorowi Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Poznaniu uwagę na rasistowską formę przekazania informacji o szczepieniach, w szczególności powołano się na dane statystyczne, z których wynika, że rodzice społeczeństwa większościowego (Polacy) coraz rzadziej szczepią swoje dzieci, pomimo szerokiej agitacji na rzecz takich szczepień. Oznacza to, że problem szczepień dzieci w Polsce dotyczy bardzo wielu rodziców niezależnie od narodowości. Jednakże upowszechniono tylko problemy ze szczepieniami dzieci romskich. Informacja ta od razu znalazła negatywny oddźwięk w komentarzach na portalu (np. „A na co to to szczepić. Wyzdychają same i będzie spokój”), co stanowi dodatkową karę dla społeczności romskiej.
7. Niezależnie od powyższych działań Centrum Przeciwdziałania Dyskryminacji Romów podjęło następujące interwencje:
- wystąpiono o pomoc pieniężna dla 3 osób do Urzędu Do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych;
- wystąpiono o emerytury kombatanckie w drodze wyjątku dla 3 osób;
- wystąpiono o emerytury dla 3 osób;
- wystąpiono z wnioskami o rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z pobytem w miejscach odosobnienia dla 3 osób;
- udzielono telefonicznie porad prawnych 5 osobom.
Prawnik
mgr Stanisław Rydzoń
1. Stowarzyszenie udzieliło w br. pomocy prawnej dwóm osobom narodowości romskiej starającym się o przyznanie renty z tytułu inwalidztwa pozostającego w związku z pobytem w miejscu odosobnienia w getcie w Warszawie i Włodzimierzu Wołyńskim w okresie II wojny światowej.
Pomoc ta polegała na przygotowaniu dokumentacji i napisaniu odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do Sądu Okręgowego Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Obie wymienione osoby mają udokumentowany pobyt w getcie a nadto z racji wieku oraz stanu zdrowia potwierdzonego m.in. przez Katedrę Psychiatrii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego wypełniają warunki uzyskania przedmiotowej renty. Sprawy są w toku. Stowarzyszenie oczekuje na wyznaczenie przez Sąd terminów rozpraw.
2. W dniu 3 marca 2014 r. TVP Telewizja Regionalna w Krakowie w ramach cyklu „Ludzie, Sprawy, Opinie” zaprezentowała materiał pt. „ W Maszkowicach Romowie palą toksyczne odpady. Mieszkańcy wsi mają dość gryzącego dymu.” Także w dniu 6 lutego 2014 r. na stronie http://www.sadeczanin.info/wiadomosci,5/w-gminie-lacko-ludzie-groza, ukazał się artykuł na ten temat.
Stowarzyszenie zbadało stan faktyczny sprawy. Okazało się, że mieszkańcy Maszkowic (gmina Łącko w pow. Nowy Sącz) pochodzenia romskiego palą kable w celu odzyskania metali i ich sprzedaży. Uczynili oni z tego procederu formę zarobkowania. Z uwagi na nieprzestrzeganie przepisów z zakresu ochrony środowiska działalność ta stała się niebezpieczna dla mieszkańców wsi oraz przede wszystkim niezgodna z prawem. To wywołało lokalną dyskusję na temat funkcjonowania Romów w społeczeństwie. Głosy w tej dyskusji są podzielone, część potępia społeczność romską grożąc samosądami lub wysiedleniem, część natomiast (w tym niektórzy przedstawiciele władz) broni Romów widząc ich osamotnienie w walce o egzystencję.
W związku z tym procederem Stowarzyszenie wydało oświadczenie, które ukazało się na stronie Stowarzyszenia krytykujące zamieszkujących Maszkowice Romów za nielegalną działalność gospodarczą, ale jednocześnie zwracające uwagę na inne równie ważne aspekty sprawy, takie jak równość w ocenie przez władze i media podobnych zachowań niezależnie od pochodzenia sprawców, bezczynność organów państwa zobowiązanych do działania w przypadku naruszenia prawa (Policja, Prokuratura, organy ochrony środowiska). Zdaniem Stowarzyszenia zlikwidowanie wymienionej działalności i ukaranie winnych już po pierwszym sygnale o jej uruchomieniu od razu przywróciłoby stan zgodności z prawem. Sytuacja przypomina likwidację koczowiska Romów rumuńskim we Wrocławiu, gdzie także latami tolerowano bezprawie, aż sytuacja stała się wybuchowa.
Reasumując oświadczenie Stowarzyszenie stwierdziło, że prawidłowe działania organów władzy zapobiegło by naruszeniom prawa lub je zlikwidowało oraz, że wszelkie działania naruszające prawo niezależnie od pochodzenia etnicznego sprawców winny być z jednakową miarą i skutecznością ścigane. Sprawa jest w toku. Stowarzyszenie przygotowuje wystąpienia do właściwych organów o zbadanie sprawy oraz podjęcie prawem przepisanych działań, by rozwiązać „maszkowicki problem”.
3. W dniu 17 stycznia 2014 r. Stowarzyszenie podjęło sprawę zgłoszoną przez 70 - letniego Roma z Ostrowa Wielkopolskiego dotyczącą pozbawienia go prawa jazdy przez Starostę Ostrowskiego, na wniosek Centralnego Biura Śledczego Wydział w Kaliszu, wyłącznie z powodu złożonego przez Roma oświadczenia, iż „Nigdy nie chodził do szkoły. Nie umie czytać i pisać.” W dniu 27 stycznia 2014 r. Stowarzyszenie opracowało Romowi odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kaliszu uzasadniając je bezprawnością działań Starosty, w szczególności polegającej na wydaniu decyzji bez podstawy prawnej (nie ma wymogu posiadania jakiegoś poziomu wykształcenia, cudzoziemcy poruszający się pojazdami w Polsce nie znają często języka polskiego) oraz skierowaniu go na sprawdzenie kwalifikacji kierowcy w formie egzaminu państwowego.
Ponieważ sprawa miała podtekst rasistowski o sprawie Stowarzyszenie w dniu 3 lutego 2014 r. zamieściło na swojej stronie stosowne oświadczenie (http://www.stowarzyszenie.romowie.net/index.php/czytnikaktualnosci/item/ oświadczenie.ttml,) oraz powiadomiło o sprawie Rzecznika Praw Obywatelskich, Wojewodę Wielkopolskiego oraz Komendę Główną Policji. Na powiadomienie zareagował wyłącznie Rzecznik Praw Obywatelskich przyłączając się z urzędu do postępowania odwoławczego.
W dniu 11 marca 2014 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze stwierdziło nieważność decyzji Urzędu Powiatowego w Ostrowie Wlkp w przedmiocie skierowania Roma na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji kierowcy w formie egzaminu państwowego oraz uchyliło decyzję Starosty Ostrowskiego cofającą uprawnienie do kierowania pojazdami silnikowymi, umarzając postępowanie.
W związku z pomyślnym zakończeniem sprawy w dniu 9 kwietnia 2014 r. Stowarzyszenie w specjalnym piśmie podziękowało Rzecznikowi Praw Obywatelskich za bezpośrednią pomoc prawną. Nadto na stronie Stowarzyszenia ukazało się oświadczenie w tej sprawie.
Stowarzyszenie ma nadzieję, że sprawa ta będzie przestrogą dla niektórych urzędników i funkcjonariuszy publicznych by nie próbowali naginać istniejące prawo do własnych poglądów co do funkcjonowania mniejszości narodowych w Polsce, w tym, romskiej.
4. W dniu 28 kwietnia 2014 r. wystąpiono do Rzecznika Praw Obywatelskich z prośbą o przeanalizowanie funkcjonowania przepisów ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, pod kątem dyskryminowania mniejszości narodowych i etnicznych, szczególnie romskiej, przy wyborze członków Komisji Wspólnej oraz o ewentualne wystąpienie do Ministra Administracji i Cyfryzacji o podjęcie nowelizacji tych przepisów. W wystąpieniu zawarto szerokie uzasadnienie potrzeby zmiany zwłaszcza art. 24 ustawy, który zawiera asymetryczne rozwiązania prawne dotyczące uprawnień władzy (Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji) oraz organizacji romskich, przy wyborze i desygnowaniu przedstawicieli do wymienionej Komisji.
5. W dniu 30 kwietnia 2014 r. Stowarzyszenie (przy pomocy prawnika) przygotowało dla Roma z Kłodawy w woj. Wielkopolskim odwołanie do Sądu Okręgowego w Poznaniu Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych od decyzji ZUS II Oddział w Poznaniu odmawiającej przyznania prawa do renty socjalnej. Starającemu się o rentę orzeczono wprawdzie całkowitą niezdolność do pracy, lecz w świetle przepisów ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej drugim warunkiem uzyskania renty socjalnej jest jeszcze wystąpienie tej niezdolności przed 18 rokiem życia. Wg Lekarza Orzecznika całkowita niezdolność do pracy wystąpiła po tej dacie. W odwołaniu zażądano powołanie lekarza biegłego i przeprowadzenie nowych badań celem ustalenia, że całkowita niezdolność do pracy powstała jednak przed ukończeniem przez starającego się 18 roku życia. Sprawa w toku.
6. W dniu 30 kwietnia 2014 r. w reakcji na artykuł „Sanepid chce szczepić romskie dzieci”, który ukazał się na portalu http://wiadomosci.onet.pl/poznan/sanepid-chce-szczepic-romskie-dzieci, Stowarzyszenie wystąpiło do Dyrektora Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Poznaniu z protestem przeciwko dyskryminacyjnej formie przekazania lokalnym mediom przez przedstawicielkę Terenowej Stacji w Poznaniu informacji o prowadzonej akcji szczepień przeciwko odrze. Z informacji tej wynikało, że Sanepid chce zorganizować szczepienia dla dzieci poznańskich Romów, gdyż w ostatnim czasie wystąpiły u dzieci romskich przypadki zachorowania na odrę. Jednocześnie stwierdziła ona, że „każdy polski obywatel niezależnie od tego jakiej jest narodowości, jeżeli ma nieskończone 18 lat, może być szczepiony zgodnie z kalendarzem szczepień za darmo.”
W piśmie protestacyjnym zwrócono Dyrektorowi Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Poznaniu uwagę na rasistowską formę przekazania informacji o szczepieniach, w szczególności powołano się na dane statystyczne, z których wynika, że rodzice społeczeństwa większościowego (Polacy) coraz rzadziej szczepią swoje dzieci, pomimo szerokiej agitacji na rzecz takich szczepień. Oznacza to, że problem szczepień dzieci w Polsce dotyczy bardzo wielu rodziców niezależnie od narodowości. Jednakże upowszechniono tylko problemy ze szczepieniami dzieci romskich. Informacja ta od razu znalazła negatywny oddźwięk w komentarzach na portalu (np. „A na co to to szczepić. Wyzdychają same i będzie spokój”), co stanowi dodatkową karę dla społeczności romskiej.
7. Niezależnie od powyższych działań Centrum Przeciwdziałania Dyskryminacji Romów podjęło następujące interwencje:
- wystąpiono o pomoc pieniężna dla 3 osób do Urzędu Do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych;
- wystąpiono o emerytury kombatanckie w drodze wyjątku dla 3 osób;
- wystąpiono o emerytury dla 3 osób;
- wystąpiono z wnioskami o rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z pobytem w miejscach odosobnienia dla 3 osób;
- udzielono telefonicznie porad prawnych 5 osobom.
Prawnik
mgr Stanisław Rydzoń
