Oświadczenie

Stowarzyszenia Romów w Polsce

z dnia 30 stycznia 2024 r.

w sprawie utworzenia samorządowej instytucji kultury Województwa Małopolskiego – Centrum Historii i Kultury Romów w Oświęcimiu

W dniu 28 grudnia 2023 r. Sejmik Województwa Małopolskiego przyjął jednogłośnie historyczną dla obywateli polskich pochodzenia romskiego uchwałę w sprawie utworzenia w 2024 roku instytucji kultury pn.: Centrum Historii i Kultury Romów w Oświęcimiu.

W dniu 30 stycznia Marszałek Województwa Małopolskiego Pan Witold Kozłowski powołał na stanowisko Dyrektora Centrum Historii i Kultury Romów w Oświęcimiu Pana Władysława Kwiatkowskiego.

Piszemy „historyczną”, gdyż Centrum Historii i Kultury Romów będzie pierwszą i jedyną w Polsce publiczną instytucją kultury mającą za zadanie zachowanie materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego Romów w Polsce. 

Pomysłodawcą i inicjatorem utworzenia Centrum było istniejące od 1992 r. Stowarzyszenie Romów w Polsce. Inicjatywa ta znalazła zrozumienie władz samorządowych województwa małopolskiego, które w publicznych wypowiedziach uznały Stowarzyszenie „za partnera posiadającego ogromną wiedzę i doświadczenie, co predysponuje je do działań na rzecz trwałej ochrony dóbr kulturowego dziedzictwa romskiego.” 

Należy przypomnieć, że pierwsze formalne starania Stowarzyszenia o powołanie Centrum miały miejsce już w 2014 roku. Pomimo wielu przychylnych dla inicjatywy uzgodnień z kierownictwem ówczesnego Urzędu Marszałkowskiego, aprobującej uchwały Komisji Kultury Sejmiku Województwa Małopolskiego sprawy nie udało się sfinalizować do końca poprzedniej kadencji Sejmiku. Tym większe więc podziękowanie małopolskim wojewódzkim władzom samorządowym w tym szczególnie Panu Marszałkowi Witoldowi Kozłowskiemu, oraz Pani Wicemarszałek  Iwonie Gibas.

Dziękujemy także wszystkim innym osobom oraz instytucjom, które przyczyniły się do sfinalizowania tak ważnej dla naszej mniejszości instytucji kultury. 

Czym będzie zajmować się Centrum Historii i Kultury Romów? Ze Statutu Centrum wynika, że do zakresu jego działań należeć będzie:

• zachowanie, pielęgnowanie i upowszechnianie wiedzy o historii, tradycji i kulturze Romów;

• upowszechnianie wiedzy o holokauście romskim i jego znaczeniu w rozszerzaniu i umacnianiu świadomości narodowej Romów;

• krzewienie idei tolerancji, przeciwdziałanie wszelkim przejawom dyskryminacji i wrogości, bez względu na rasę, religię czy pochodzenie;

• inicjowanie wydarzeń edukacyjnych i kulturalnych związanych z upowszechnieniem i dokumentowaniem historii , tradycji i kultury Romów, szczególnie mających na celu zachowanie i rozwój języka romani;

• tworzenie przestrzeni dla spotkań młodzieży romskiej z młodzieżą innych mniejszości narodowych mieszkających w Polsce stwarzających okazję do wzajemnego poznania się i dialogu, a także wypracowanie wspólnego głosu w sprawach dotyczących praw człowieka, tolerancji itp.;

• sprawowanie opieki nad romskimi twórcami, artystami i rzemiosłem artystycznym, promowanie ich twórczości i wspomaganie kształcenia wybitnych młodych romskich twórców i artystów. 

   

A czym będzie zajmowało się Stowarzyszenie Romów w Polsce po utworzeniu Centrum Historii i Kultury Romów? Nie martwimy się o brak pracy, gdyż poza zagadnieniami historii i kultury realizowanymi przez Centrum istnieje jeszcze ogrom spraw zaniedbanych przez władze publiczne negatywnie wpływających na codzienne funkcjonowanie obywateli polskich pochodzenia romskiego, w tym szczególnie zwalczanie antycyganizmu, dyskryminacji i stygmatyzacji w domenie publicznej, działania związane z likwidacją tzw. Programu romskiego, dyskryminującym podziałem przez Ministerstwo MSWiA środków dla mniejszości romskiej na cele związane z podtrzymywaniem tożsamości kulturowej. 

Roman Kwiatkowski

Prezes Zarządu Stowarzyszenia