Działania MCPDR w kwietniu 2014 - Stowarzyszenie Romów w Polsce
W kwietniu 2014 r. Centrum Przeciwdziałania Dyskryminacji Romów
udzieliło pomocy 21 osobom. Pomoc ta polegała na udzieleniu porad
prawnych, wystąpieniu do organów władzy na rzecz Romów, sporządzeniu
odwołań od decyzji ZUS do sądów. Nadto wystąpiono do RPO o
przeanalizowanie dyskryminacyjnych zapisów ustawy o mniejszościach
narodowych i etnicznych. Poniżej przedstawiamy wykaz
interwencji i działań podjętych przez Stowarzyszenie Romów w Polsce w
okresie od 1 do 30 kwietnia 2014 r. lub rozpoczętych przed tą datą i
kontynuowanych a związanych z realizacją Programu:
1. Stowarzyszenie
udzieliło w br. pomocy prawnej dwóm osobom narodowości romskiej
starającym się o przyznanie renty z tytułu inwalidztwa pozostającego w
związku z pobytem w miejscu odosobnienia w getcie w Warszawie i
Włodzimierzu Wołyńskim w okresie II wojny światowej.
Pomoc ta
polegała na przygotowaniu dokumentacji i napisaniu odwołania od decyzji
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do Sądu Okręgowego Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych. Obie wymienione osoby mają udokumentowany pobyt
w getcie a nadto z racji wieku oraz stanu zdrowia potwierdzonego m.in.
przez Katedrę Psychiatrii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego
wypełniają warunki uzyskania przedmiotowej renty. Sprawy są w toku.
Stowarzyszenie oczekuje na wyznaczenie przez Sąd terminów rozpraw.
2.
W dniu 3 marca 2014 r. TVP Telewizja Regionalna w Krakowie w ramach
cyklu „Ludzie, Sprawy, Opinie” zaprezentowała materiał pt. „ W
Maszkowicach Romowie palą toksyczne odpady. Mieszkańcy wsi mają dość
gryzącego dymu.” Także w dniu 6 lutego 2014 r. na stronie
http://www.sadeczanin.info/wiadomosci,5/w-gminie-lacko-ludzie-groza,
ukazał się artykuł na ten temat.
Stowarzyszenie zbadało stan
faktyczny sprawy. Okazało się, że mieszkańcy Maszkowic (gmina Łącko w
pow. Nowy Sącz) pochodzenia romskiego palą kable w celu odzyskania
metali i ich sprzedaży. Uczynili oni z tego procederu formę
zarobkowania. Z uwagi na nieprzestrzeganie przepisów z zakresu ochrony
środowiska działalność ta stała się niebezpieczna dla mieszkańców wsi
oraz przede wszystkim niezgodna z prawem. To wywołało lokalną dyskusję
na temat funkcjonowania Romów w społeczeństwie. Głosy w tej dyskusji są
podzielone, część potępia społeczność romską grożąc samosądami lub
wysiedleniem, część natomiast (w tym niektórzy przedstawiciele władz)
broni Romów widząc ich osamotnienie w walce o egzystencję.
W związku
z tym procederem Stowarzyszenie wydało oświadczenie, które ukazało się
na stronie Stowarzyszenia krytykujące zamieszkujących Maszkowice Romów
za nielegalną działalność gospodarczą, ale jednocześnie zwracające
uwagę na inne równie ważne aspekty sprawy, takie jak równość w ocenie
przez władze i media podobnych zachowań niezależnie od pochodzenia
sprawców, bezczynność organów państwa zobowiązanych do działania w
przypadku naruszenia prawa (Policja, Prokuratura, organy ochrony
środowiska). Zdaniem Stowarzyszenia zlikwidowanie wymienionej
działalności i ukaranie winnych już po pierwszym sygnale o jej
uruchomieniu od razu przywróciłoby stan zgodności z prawem. Sytuacja
przypomina likwidację koczowiska Romów rumuńskim we Wrocławiu, gdzie
także latami tolerowano bezprawie, aż sytuacja stała się wybuchowa.
Reasumując
oświadczenie Stowarzyszenie stwierdziło, że prawidłowe działania
organów władzy zapobiegło by naruszeniom prawa lub je zlikwidowało oraz,
że wszelkie działania naruszające prawo niezależnie od pochodzenia
etnicznego sprawców winny być z jednakową miarą i skutecznością
ścigane. Sprawa jest w toku. Stowarzyszenie przygotowuje wystąpienia do
właściwych organów o zbadanie sprawy oraz podjęcie prawem przepisanych
działań, by rozwiązać „maszkowicki problem”.
3. W dniu 17
stycznia 2014 r. Stowarzyszenie podjęło sprawę zgłoszoną przez 70 -
letniego Roma z Ostrowa Wielkopolskiego dotyczącą pozbawienia go prawa
jazdy przez Starostę Ostrowskiego, na wniosek Centralnego Biura
Śledczego Wydział w Kaliszu, wyłącznie z powodu złożonego przez Roma
oświadczenia, iż „Nigdy nie chodził do szkoły. Nie umie czytać i pisać.”
W dniu 27 stycznia 2014 r. Stowarzyszenie opracowało Romowi odwołanie
do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kaliszu uzasadniając je
bezprawnością działań Starosty, w szczególności polegającej na wydaniu
decyzji bez podstawy prawnej (nie ma wymogu posiadania jakiegoś poziomu
wykształcenia, cudzoziemcy poruszający się pojazdami w Polsce nie znają
często języka polskiego) oraz skierowaniu go na sprawdzenie kwalifikacji
kierowcy w formie egzaminu państwowego.
Ponieważ sprawa miała
podtekst rasistowski o sprawie Stowarzyszenie w dniu 3 lutego 2014 r.
zamieściło na swojej stronie stosowne oświadczenie
(http://www.stowarzyszenie.romowie.net/index.php/czytnikaktualnosci/item/
oświadczenie.ttml,) oraz powiadomiło o sprawie Rzecznika Praw
Obywatelskich, Wojewodę Wielkopolskiego oraz Komendę Główną Policji. Na
powiadomienie zareagował wyłącznie Rzecznik Praw Obywatelskich
przyłączając się z urzędu do postępowania odwoławczego.
W dniu 11
marca 2014 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze stwierdziło nieważność
decyzji Urzędu Powiatowego w Ostrowie Wlkp w przedmiocie skierowania
Roma na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji kierowcy w formie egzaminu
państwowego oraz uchyliło decyzję Starosty Ostrowskiego cofającą
uprawnienie do kierowania pojazdami silnikowymi, umarzając postępowanie.
W związku z pomyślnym zakończeniem sprawy w dniu 9 kwietnia 2014 r.
Stowarzyszenie w specjalnym piśmie podziękowało Rzecznikowi Praw
Obywatelskich za bezpośrednią pomoc prawną. Nadto na stronie
Stowarzyszenia ukazało się oświadczenie w tej sprawie.
Stowarzyszenie
ma nadzieję, że sprawa ta będzie przestrogą dla niektórych urzędników i
funkcjonariuszy publicznych by nie próbowali naginać istniejące prawo
do własnych poglądów co do funkcjonowania mniejszości narodowych w
Polsce, w tym, romskiej.
4. W dniu 28 kwietnia 2014 r. wystąpiono do
Rzecznika Praw Obywatelskich z prośbą o przeanalizowanie funkcjonowania
przepisów ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i
etnicznych oraz o języku regionalnym, pod kątem dyskryminowania
mniejszości narodowych i etnicznych, szczególnie romskiej, przy wyborze
członków Komisji Wspólnej oraz o ewentualne wystąpienie do Ministra
Administracji i Cyfryzacji o podjęcie nowelizacji tych przepisów. W
wystąpieniu zawarto szerokie uzasadnienie potrzeby zmiany zwłaszcza art.
24 ustawy, który zawiera asymetryczne rozwiązania prawne dotyczące
uprawnień władzy (Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji) oraz
organizacji romskich, przy wyborze i desygnowaniu przedstawicieli do
wymienionej Komisji.
5. W dniu 30 kwietnia 2014 r.
Stowarzyszenie (przy pomocy prawnika) przygotowało dla Roma z Kłodawy w
woj. Wielkopolskim odwołanie do Sądu Okręgowego w Poznaniu Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych od decyzji ZUS II Oddział w Poznaniu
odmawiającej przyznania prawa do renty socjalnej. Starającemu się o
rentę orzeczono wprawdzie całkowitą niezdolność do pracy, lecz w świetle
przepisów ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej drugim
warunkiem uzyskania renty socjalnej jest jeszcze wystąpienie tej
niezdolności przed 18 rokiem życia. Wg Lekarza Orzecznika całkowita
niezdolność do pracy wystąpiła po tej dacie. W odwołaniu zażądano
powołanie lekarza biegłego i przeprowadzenie nowych badań celem
ustalenia, że całkowita niezdolność do pracy powstała jednak przed
ukończeniem przez starającego się 18 roku życia. Sprawa w toku.
6. W
dniu 30 kwietnia 2014 r. w reakcji na artykuł „Sanepid chce szczepić
romskie dzieci”, który ukazał się na portalu
http://wiadomosci.onet.pl/poznan/sanepid-chce-szczepic-romskie-dzieci,
Stowarzyszenie wystąpiło do Dyrektora Wojewódzkiej Stacji
Sanitarno-Epidemiologicznej w Poznaniu z protestem przeciwko
dyskryminacyjnej formie przekazania lokalnym mediom przez
przedstawicielkę Terenowej Stacji w Poznaniu informacji o prowadzonej
akcji szczepień przeciwko odrze. Z informacji tej wynikało, że Sanepid
chce zorganizować szczepienia dla dzieci poznańskich Romów, gdyż w
ostatnim czasie wystąpiły u dzieci romskich przypadki zachorowania na
odrę. Jednocześnie stwierdziła ona, że „każdy polski obywatel
niezależnie od tego jakiej jest narodowości, jeżeli ma nieskończone 18
lat, może być szczepiony zgodnie z kalendarzem szczepień za darmo.”
W
piśmie protestacyjnym zwrócono Dyrektorowi Wojewódzkiej Stacji
Sanitarno-Epidemiologicznej w Poznaniu uwagę na rasistowską formę
przekazania informacji o szczepieniach, w szczególności powołano się na
dane statystyczne, z których wynika, że rodzice społeczeństwa
większościowego (Polacy) coraz rzadziej szczepią swoje dzieci, pomimo
szerokiej agitacji na rzecz takich szczepień. Oznacza to, że problem
szczepień dzieci w Polsce dotyczy bardzo wielu rodziców niezależnie od
narodowości. Jednakże upowszechniono tylko problemy ze szczepieniami
dzieci romskich. Informacja ta od razu znalazła negatywny oddźwięk w
komentarzach na portalu (np. „A na co to to szczepić. Wyzdychają same i
będzie spokój”), co stanowi dodatkową karę dla społeczności romskiej.
7. Niezależnie od powyższych działań Centrum Przeciwdziałania Dyskryminacji Romów podjęło następujące interwencje:
- wystąpiono o pomoc pieniężna dla 3 osób do Urzędu Do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych;
- wystąpiono o emerytury kombatanckie w drodze wyjątku dla 3 osób;
- wystąpiono o emerytury dla 3 osób;
- wystąpiono z wnioskami o rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z pobytem w miejscach odosobnienia dla 3 osób;
- udzielono telefonicznie porad prawnych 5 osobom.
Prawnik
mgr Stanisław Rydzoń