Celem projektu „ Romowie na rynku pracy” była poprawa sytuacji bezrobotnych Romów na rynku pracy poprzez wypracowanie innowacyjnego modelu działań, jego wdrożenie do praktyki, ocenę skuteczności oraz upowszechnienie wyników, co ma umożliwić zastosowanie go na szerszą skalę. Cel ten jest całkowicie zgodny z celem głównym działań podejmowanych w ramach Tematu A IW EQUAL określonym jako „Ułatwianie wchodzenia i powrotu na rynek pracy osobom mającym trudności z integracją lub reintegracją na rynku pracy, celem promowania rynku pracy otwartego dla wszystkich”.
Dokonana została szczegółowa diagnoza sytuacji zawodowej Romów na wybranym obszarze oraz wypracowano spójny model działań.
W ramach tego celu zrealizowane zostały następujące cele cząstkowe:
1.Skompletowano zespół badawczy;
2.Przygotowano szczegółową koncepcję badań oraz narzędzi badawczych;
3.Przeprowadzono badania terenowe;
4.Opracowano wyniki badań w formie diagnozy;
5.Wykonano prace koncepcyjne w celu wypracowania modelu proponowanych działań.
Cele
cząstkowe określone zostały konkretnie. Ich realizacja całkowicie
mieściła się w kompetencjach powołanego zespołu badawczego w składzie:
prof. dr hab. Lech Mróz (Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej
Uniwersytetu Warszawskiego), który nadzorował całość prac badawczych pod
względem merytorycznym, prof. dr hab. Tadeusz Paleczny (Uniwersytet
Jagielloński).
Wskazani wyżej organizatorzy badań prezentowali wysoki
poziom umiejętności badawczych, jak również znajomość problematyki
romskiej, w obrębie, której prowadzili już prace badawcze. Każdy z nich
skompletował sobie zespół współpracowników, którym kierował. Środki
przewidziane w budżecie na badania wyliczone zostały na podstawie
sporządzonego szczegółowo budżetu prac badawczych. Efektem badań były
referaty, które zostały przedstawione podczas konferencji prezentującej
wyniki badań oraz raport końcowy, który został opublikowany. W czasie
konferencji został zaprezentowany również model działań przewidzianych
do realizacji w kolejnej fazie projektu. Warunkiem powodzenia badań
terenowych było zapewnienie współdziałania ze strony grupy badanej.
Warunek ten spełniono poprzez uczestnictwo w Partnerstwie lokalnych
organizacji romskich oraz liderów romskich tam, gdzie organizacje
lokalne aktualnie dopiero powstają. Zapewniono również akceptację i
pomoc ze strony starszyzny romskiej, co było szczególnie istotne w
gminie Nysa oraz współdziałanie i pomoc ze strony lokalnych instytucji
samorządowych, które uczestniczą w Partnerstwie.
Działaniami
edukacyjnymi prowadzącymi do poprawy poziomu wykształcenia zawodowego i
ogólnego Romów objęto 100 bezrobotnych osób. W ramach tego celu
zrealizowane były następujące cele cząstkowe:
1.Promocja działań edukacyjnych i rekrutacja uczestników szkoleń w grupie beneficjentów ostatecznych,
2.Przygotowanie organizacyjne i logistyczne szkoleń i kursów,
3.Przeprowadzenie
szkoleń oraz kursów w oparciu o rozwiązanie wypracowane na etapie
badawczym projektu, a także zgodnie z potrzebami stwierdzonymi w okresie
wcześniejszym.
Szkolenia prowadzone były w oparciu o program
wypracowany na podstawie koncepcji sporządzonej na etapie badawczym.
Opracowaniem programu oraz prowadzeniem szkoleń zajmowała się
wyspecjalizowana firma, która od lat prowadzi tego typu działalność,
dysponuje więc odpowiednimi doświadczeniami i możliwościami. Promocja i
rekrutacja uczestników szkoleń prowadzone były głównie przez lokalne
organizacje romskie i lokalnych liderów przy współdziałaniu starszyzny
romskiej. Wzięło w nich udział 100 osób rekrutowanych spośród
beneficjentów ostatecznych.
W ramach tego celu zrealizowane były następujące cele cząstkowe:
poprawa
sytuacji zawodowej beneficjentów ostatecznych poprzez działania
prowadzone przez Romskie Pośrednictwo Pracy, wypracowanie koncepcji
zatrudnienia Romów w „Osadzie romskiej” planowanej do realizacji
inwestycji turystycznej w powiecie tatrzańskim, promocja zatrudnienia
beneficjentów ostatecznych poprzez działania podejmowane w stali
lokalnej przez Partnerów (Gmina Nysa, Gmina Prudnik, Powiatowy Urząd
Pracy w Oświęcimiu, Starostwo Tatrzańskie).
Romskie Pośrednictwo
Pracy oraz Romską Agencję Artystyczną uruchomiono w oparciu o know how,
dostarczone przez partnerów zagranicznych i realizowane w bezpośredniej
współpracy z nimi. Ich działanie było komplementarne ze szkoleniami
prowadzonymi w ramach projektu, co wpłynęło na zatrudnienie osób
szkolonych. Realizowane było we współpracy i przy pomocy powiatowych
urzędów pracy, zwłaszcza powiatowego Urzędu Pracy w Oświęcimiu, który
jest uczestnikiem Partnerstwa oraz samorządów lokalnych, które w związku
z tym przyjęły do realizacji konkretne zadania wyszczególnione w
programie działań. Romskie Pośrednictwo Pracy i Romska Agencja
Artystyczna współdziałały z lokalnymi społecznościami romskimi. Ich
zadaniem było zapewnienie zatrudnienia konkretnej liczbie osób
przeszkolonych zgodnie z założeniami projektu, co zostało zrealizowane.
Zatrudnienie następowało w ramach bieżącej współpracy z Partnerem
odpowiedzialnym za przeprowadzenie szkoleń w ramach projektu.
Przewidywane zatrudnienie etatowe – 10 – ciu przeszkolonych bezrobotnych
Romów – zostało zrealizowane; ponadto w wyniku działania Romskiej
Agencji Artystycznej zatrudnienie na podstawie umów cywilno – prawnych
znalazło około 20 osób. Romskie Pośrednictwo Pracy pośredniczyło również
w zatrudnieniu na podstawie umów cywilno – prawnych. Cel ten został
zrealizowany w ramach projektu w okresie od stycznia 2006 roku do
grudnia 2007 roku, a następnie będzie kontynuowany w ramach działalności
Stowarzyszenia Romów w Polsce.
Romska Agencja Artystyczna oraz
Romskie Pośrednictwo Pracy nie posiadały osobowości prawnej. W okresie
realizacji projektu prowadzone były w ramach zadań Administratora. Nie
były więc podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą. Ich celem
była pomoc w zatrudnieniu lub samozatrudnieniu beneficjentów
ostatecznych.
Rezultaty realizacji programu
W
wyniku realizacji celu 1 – opracowano i opublikowano raport
prezentujący szczegółową diagnozę sytuacji zawodowej Romów na obszarze
realizacji projektu ujętą w kontekście sytuacji społecznej i kulturowej
danego obszaru, opracowano i opublikowano model działań realizowanych w
ramach projektu, opracowano i opublikowano autorski program szkoleń.
W
wyniku realizacji celu 2 – objęto różnego rodzaju szkoleniami, w tym
szkoleniami o charakterze zawodowym, grupę 100 bezrobotnych Romów, czym
poprawiono ich sytuację zawodową poprzez zwiększenie kwalifikacji oraz
umiejętności funkcjonowania na rynku pracy.
W wyniku realizacji celu 3
– stworzono Romskie Pośrednictwo Pracy, instytucję wyspecjalizowaną w
nieodpłatnym udzielaniu pomocy bezrobotnym Romom, będącą zarazem
instytucją o charakterze trwałym, funkcjonującą również po zakończeniu
projektu; instytucja ta udzielać będzie również nieodpłatnie pomocy
organizacyjnej i prawnej w samozatrudnieniu beneficjentów ostatecznych
projektu; stworzono Romską Agencję Artystyczną – instytucję
wyspecjalizowaną w pośrednictwie pracy w specyficznym segmencie rynku
pracy, mającą również charakter trwały; zatrudniono etatowo około 10
przeszkolonych osób bezrobotnych narodowości romskiej w wyniku działania
Romskiego Pośrednictwa Pracy oraz zatrudniono na podstawie umów cywilno
– prawnych około 20 bezrobotnych Romów w wyniku działalności Romskiej
Agencji Artystycznej; opracowano koncepcję zatrudnienia Romów w „Osadzie
romskiej” w powiecie tatrzańskim i utworzono partnerstwo lokalne
powołane w celu realizacji tej inwestycji.
W wyniku realizacji celu 4
– udzielono pomocy przy tworzeniu i bieżącej działalności
Stowarzyszenia Romów Prudnickich (zabezpieczenie siedziby dla
Stowarzyszenia Romów w Prudniku przez gminę, przeszkolono, co najmniej 1
pracownika Stowarzyszenia Romów w Prudniku w zakresie umiejętności
tworzenia projektów służących poprawie sytuacji mniejszości romskiej);
systematycznie, przynajmniej raz w miesiącu odbywają się spotkania
przedstawicieli samorządu i Stowarzyszenia; udzielana jest bieżąca pomoc
organizacyjna i prawna ze strony gminy; przygotowano dokumentację
rejestrową oraz zarejestrowano Stowarzyszenia Romów w Gliwicach,
zapewniono mu pomoc organizacyjną i prawnej w działalności na podstawie
umowy zawartej przez Partnerstwo z Miastem Gliwice; wypracowano model
(modele) współdziałania samorządów lokalnych i lokalnych organizacji
romskich, wytworzono narzędzia integracji na rynku pracy w postaci
przewodnika dla poszukujących pracy lub samozatrudnienia
uwzględniającego mentalność i poziom wykształcenia bezrobotnych osób
narodowości romskiej, wypracowano zasady włączania pracodawców w
działania służące poprawie sytuacji zawodowej ludności romskiej;
zaktywizowano lokalne organizacje romskie poprzez włączanie ich
przedstawicieli w działania polegające na poradnictwie, konsultacjach,
pomocy organizacyjnej na etapie badawczym projektu oraz w trakcie
prowadzonych działań edukacyjnych; zaktywizowano lokalne społeczności
romskie poprzez udział ich przedstawicieli w badaniach empirycznych
prowadzonych w pierwszym etapie realizacji projektu; udział w rekrutacji
uczestników szkoleń oraz w szkoleniach; udział w spotkaniach
informacyjnych w tym organizowanych przez instytucje samorządowe;
podjęcie zatrudnienia; udział w zarządzaniu partnerstwem.
W wyniku
realizacji celu 5 – przekazano opinii publicznej rezultaty projektu
poprzez publikację materiałów z konferencji i raportów; przekazano
materiały z konferencji oraz raporty Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i
Administracji, które realizuje Program na Rzecz Społeczności Romskiej w
Polsce, Komisji Senackiej, Komisji Sejmowej ds. Mniejszości Narodowych i
Etnicznych, Ministerstwu Gospodarki i Pracy oraz innym zainteresowanym
instytucjom i organizacjom.
Partnerstwo
Administrator projektu: Stowarzyszenie Romów w Polsce
Partnerzy
krajowi: Centrum Kształcenia Kadr „ Aktin”, Gmina Nysa, Powiatowy Urząd
Pracy w Oświęcimiu, Gmina Prudnik, Starostwo Powiatowe w Zakopanem,
Stowarzyszenie Romów i Innych Narodowości, Stowarzyszenie Romów
Podhalańskich
Partnerzy ponaddnarodowi: Európska rómska pracovná
agentúra (Europejska Romska Agencja Pracy) – Bratysława, Słowacja,
Občanské sdružení „Sdružení Romů Severní Moravy” (Stowarzyszenie Romów
Północnych Moraw ) – Karwina, Czechy, Kisebbségi és Emberi jogi
Alapítvány (Organizacja praw człowieka i mniejszości) – Budapeszt,
Węgry, Kervan – Włochy.
Ze względu na rozległy obszar realizacji
projektu oraz różnorodność podmiotów wchodzących w skład Partnerstwa
celowe było wykreowanie silnej pozycji Administratora, którym zostało
Stowarzyszenie Romów w Polsce, nota bene wśród trzech projektów
realizowanych w Equal dla grupy docelowej romskiej, był to jedyny
projekt administrowany przez stowarzyszenie romskie. W skład Partnerstwa
weszły różnorodne podmioty dobrane tak, aby mogły wzajemnie się
uzupełniać i wspierać, a więc stowarzyszenia romskie, instytucje
samorządowe, w tym instytucje rynku pracy oraz firma specjalizująca się w
działaniach edukacyjnych. Na uwagę zasługuje podkreślenie roli
stowarzyszeń romskich, bez których pośrednictwa prawidłowa realizacja
projektu nie byłaby możliwa. Silna pozycja administratora nie wykluczyła
demokratycznego sposobu kierowania Partnerstwem. Organem nadzorującym
działania prowadzone w ramach projektu było Spotkanie Plenarne
Partnerów, organem pomocniczym - Komitet Doradczy złożony z osób
wytypowanych przez wszystkich partnerów. Na spotkaniach plenarnych,
które odbywały się regularnie co kwartał, składane były sprawozdania z
realizacji zadań oraz przedstawiane oceny i wnioski przygotowane przez
Komitet Doradczy. Wykonanie zadań podlegało walidacji przez Partnerów.
Podkreślić trzeba integracyjny charakter Partnerstwa, w którym
organizacje romskie i instytucje samorządowe utrzymywały bezpośrednie,
częste kontakty, służące rozwijaniu działań mających na celu poprawę
sytuacji społeczności romskiej.
Współpraca ponadnarodowa w
ramach programu „Romowie na rynku pracy” IW EQUAL od samego początku
miała bardzo istotne znaczenie. W ramach Partnerstwa Ponadnarodowego
„Romani Organizations for Aid and Development” Stowarzyszenia Romów w
Polsce współpracowało z organizacjami romskimi z różnych krajów.
Zakładane cele współpracy ponadnarodowej uzgodniono w Budapeszcie w
październiku 2005 roku. Podczas konferencji rozpoczynającej współpracę
ponadnarodową partnerstwa R.O.A.D. uzgodniono także wspólne rezultaty,
jakie winny być osiągnięte w ramach współpracy zrzeszonych w
partnerstwie organizacji. Zadania podzielono, na tzw. paczki robocze i
przyporządkowano je konkretnym partnerom. Celem ogólnym współpracy
ponadnarodowej była wymiana tzw. dobrych, innowacyjnych praktyk oraz
doświadczeń, jakie wypracowały organizacje partnerskie w ramach walki z
bezrobociem wśród Romów. Jako że partnerstwo składało się z organizacji
romskich, znakomicie orientujących się na gruncie romskim we własnych
krajach, można się było spodziewać osiągnięcia zakładanych rezultatów.
Koordynator projektu: dr Tadeusz Czekaj