Raport z realizacji w sierpniu 2014 r. programu Centrum Przeciwdziałania Dyskryminacji Romów
W
sierpniu 2014 r. Centrum Przeciwdziałania Dyskryminacji Romów udzieliło
7 zgłaszającym się Romom telefonicznie indywidualnej pomocy o
charakterze humanitarnym oraz prawnym. Nadto w wymienionym miesiącu
wystąpiono do organów Prokuratury, organów administracji państwowej w
sprawach związanych ze zwalczaniem rasizmu wobec Romów. Prezes
Stowarzyszenia Romów w Polsce został przyjęty przez Prezesa Trybunału
Konstytucyjnego. Nadto podjęto inne działania.
Poniżej przedstawiamy
szczegółowy opis niektórych działań podjętych przez Stowarzyszenie Romów
w Polsce w okresie od 1 do 31 sierpnia 2014 r. lub kontynuowanych a
związanych z funkcjonowaniem Centrum.
W dniu 1 sierpnia 2014 r.
otrzymaliśmy pismo od Pełnomocnika Komendanta Głównego Policji ds.
Ochrony Praw Człowieka mł. inspektora Krzysztofa Łaszkiewicza adresowane
na Stowarzyszenie, w którym zadeklarował, że „dyskryminacja środowisk
romskich jest w stałym zainteresowaniu działań Policji, która w sposób
nieustający będzie walczyć i zapobiegać nienawistnym zachowaniom wobec
Romów, a dyktowanych uprzedzeniem o podłożu społecznym”. Równocześnie w
dalszej części pisma (ponad 27 stron) przedstawił nam uproszczoną
charakterystykę zjawiska nietolerancji wobec Romów widzianej z
perspektywy codziennych działań Policji. Materiał ten zostanie
wykorzystany w zbliżających się kolejnych szkoleniach funkcjonariuszy
Policji. Wymienione pismo załączono do kopii niniejszego Raportu.
W
dniu 4 sierpnia 2014 r. Pani dr Kinga Orzeł–Dereń z naszego
Stowarzyszenia udzieliła obszernego wywiadu przedstawicielowi Ambasady
Norwegii odnośnie do działalności Mobilnego Centrum Przeciwdziałania
Dyskryminacji Romów przy Stowarzyszeniu Romów w Polsce. Pełny tekst
wywiadu można przeczytać na stronie: http://www.amb-norwegia.pl/news_and_events/pomoc-z-EOG/EOSAktuelt/Jak-fundusze-norweskie-przeamuj-stereotypy-nt-Romow-w-Polsce/#.VBanrKPvKSr , a także na stronie Stowarzyszenia.
Dnia
7 sierpnia 2014 r. ukazał się w „Gazecie Wyborczej” artykuł
zatytułowany „Seremet ostro o umorzeniu śledztwa w sprawie antysemickich
wpisów”. W artykule tym Gazeta skomentowała wystąpienie Prokuratora
Generalnego Andrzeja Seremeta do Dariusza Korneluka, prokuratora
apelacyjnego w Warszawie w sprawie bulwersującego umorzenia postępowania
przeciwko autorom rasistowskich komentarzy w internecie pod adresem
ministra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego. Na kanwie tego
wystąpienia Stowarzyszenie wydało oświadczenie, które przedstawiamy
poniżej:
Oświadczenie
Stowarzyszenia
Romów w Polsce w sprawie wypowiedzi Prokuratora Generalnego o umorzeniu
śledztwa w związku z antysemickimi wpisami pod adresem Ministra Spraw
Zagranicznych Radosława Sikorskiego
W „Gazecie Wyborczej” z dnia 7
sierpnia 2014 r. ukazał się artykuł zatytułowany „Seremet ostro o
umorzeniu śledztwa w sprawie antysemickich wpisów”, w którym Gazeta
komentuje wystąpienie Prokuratora Generalnego Andrzeja Seremeta do
Dariusza Korneluka, prokuratora apelacyjnego w Warszawie. Wystąpienie ma
związek z bulwersującym umorzeniem postępowania przeciwko autorom
rasistowskich komentarzy w internecie pod adresem szefa MSZ Radosława
Sikorskiego. Prokurator Generalny chce postępowania dyscyplinarnego
wobec śledczej prokurator Izabeli Szumowskiej, która umorzyła
postępowanie.
Zdaniem Gazety treść postanowienia o umorzeniu
„wstrząsnęła prokuratorem generalnym, który od dawna zabiega o większą
wrażliwość prokuratury w ściganiu sprawców propagowania ksenofobii i
nienawiści rasowej”. Prokurator przesłuchała stu autorów rasistowskich
komentarzy, ale dała wiarę tłumaczeniu sprawców, że z ich komputerów
korzystał ktoś inny lub wprawdzie początkowo się przyznali do sprawstwa,
ale później wycofali zeznania. W takiej sytuacji prokurator powołała
się na „brak interesu społecznego” w ściganiu sprawców i umorzyła
postępowanie.
Dlaczego w związku z tym wystąpieniem Prokuratora
Generalnego nasze Stowarzyszenie składa niniejsze oświadczenie? Bo od
kilku lat zawiadamiamy różne organy prokuratury o możliwości popełnienia
przestępstwa z art. 118, art. 119, art. 256 i art. 257 Kodeksu karnego,
głównie poprzez wpisy w internecie i wszystkie sprawy zakończyły się
odmową ścigania i umorzeniem postępowania wobec stwierdzenia braku
znamion czynu zabronionego lub niewykrycia sprawcy. Co ciekawe
każdorazowo Policja lub prokuratura wykryła sprawców, po czym ich
przesłuchano a następnie pomimo przyznania się do dokonania wpisu –
sprawy umorzono.
Sprawcy antyromskich rasistowskich i
wyjątkowo nienawistnych wpisów wymienieni w postanowieniach z nazwiska i
imienia oświadczali kłamliwie przesłuchującym, że „nie mają nic
wspólnego z wpisem”, „nigdy tam nie pisali”, „agresja wobec Romów nie
jest niczym dobrym i właściwym”, „osobiście zamieściła na tej stronie
wpis w którym wyraziła opinie na temat współżycia Romów w społeczeństwie
nie używając przy tym słów nienawiści”, „zamieścili wpisy, ale nie były
to wypowiedzi które mogłyby kogokolwiek obrazić, nie szerzyły one
nienawiści i nie nawoływali do niej”, „jednak nie potrafią powiedzieć
czy sami zamieszczali jakiekolwiek komentarze, jeśli tak było nie były
to treści poniżające i nawołujące do nienawiści na tle narodowościowym”,
„wiedzieli o stronach ale nigdy nie zamieszczali żadnych wpisów”.
Nie
zauważyliśmy jakiegokolwiek działania ze strony organów ścigania, by
udowodnić zeznającemu sprawcy, że kłamie i przeczy faktom. Po prostu
przyjęto w postępowaniach tylko wersję sprawców, dzięki czemu kolejną
sprawę zamknięto, zaś sprawcy z postanowieniem w ręku o „braku znamion
czynu zabronionego” mogli od daty jego wydania spokojnie dokonywać
rasistowskich wpisów, gdyż zgodnie z tym postanowieniem ich czyny nie
były i nie są zabronione.
Dobrze, że Prokurator Generalny ukrócił ten
proceder, gdyż w przeciwnym wypadku wymienione przepisy Kodeksu karnego
stałyby się pustymi frazesami a przecież tak nie powinno być.
Może
dzięki temu, że sprawa dotyczy Ministra Spraw Zagranicznych interwencja
Prokuratora Generalnego będzie miała pozytywny skutek w działaniach
prokuratury oraz pomoże zatrzymać falę rasistowskich i ksenofobicznych
wpisów na portalach internetowych. Oby tak się stało!
Oświęcim, dnia 8 sierpnia 2014 r.
/-/ Roman Kwiatkowski
Prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia
W dniu 12 sierpnia 2014 r.
Stowarzyszenie dokonało zawiadomienia Prokuratury Rejonowej w Zakopanem
o możliwości popełnienia przestępstwa z art. 256 i 257 Kodeksu karnego
przez stowarzyszenie Obóz Narodowo-Radykalny Brygada Podhale
polegającego na publicznym propagowaniu ustroju faszystowskiego oraz
nawoływaniu do nienawiści na tle różnic narodowościowych i etnicznych.
Zawiadomienia dokonano w związku z planowanym na 16 sierpnia 2014 r.
zjeździe narodowców w Zakopanem z okazji 10-lecia ONR – Podhale.
Zawiadomienie miało charakter prewencyjny (wyprzedzający) i miało
zapobiec dokonaniu przestępstwa.
Poniżej podajemy pełny tekst zawiadomienia:
Oświęcim, dnia 12 sierpnia 2014 r.
Prokuratura Rejonowa w Zakopanem
Zawiadomienie
o
możliwości popełnienia przestępstwa z art. 256 i 257 Kodeksu karnego
przez stowarzyszenie Obóz Narodowo-Radykalny brygada Podhale (dalej:
ONR) polegającego na publicznym propagowaniu ustroju faszystowskiego
oraz nawoływaniu do nienawiści na tle różnic narodowościowych i
etnicznych, a także na publicznym znieważaniu grupy ludności albo
poszczególnych osób z powyższych powodów.
W sobotę 16 sierpnia 2014
r. narodowcy z wielu krajów europejskich zjadą do Zakopanego na obchody
10-lecia ONR-Podhale. Wprawdzie „ nie przewidują oni przemarszu przez
miasto, ani tym bardziej żadnych zamieszek” (wypowiedź Witolda
Dobrowolskiego z ONR Podhale), ale dotychczasowe doświadczenia z
publicznej działalności tego Ruchu wskazują na realną możliwość
wywołania w środku sezonu turystycznego w centrum Zakopanego burd i
zamieszek („Gazeta Wyborcza” z dni 8 i 12.8.2014 r. – „Brunatny wstyd
Podhala” oraz „Zakopane boi się jubileuszu ONR”). Wg Gazety jednym z
gości obchodów będzie Tomasz J. Kostyła – lider i wokalista kojarzonego
ze skinheadami zespołu Legion, który wykonuje wiele piosenek o
rasistowskim charakterze.
Należy przypomnieć, że Obóz Narodowo
Radykalny (dalej: „ONR”) jest ruchem społecznym, który nie posiada
centrali. Wiele odłamów działa zupełnie nieformalnie jako regionalne
„Brygady”. źródło: http://www.onr.com.pl/. Od 2012 r. ONR jest stowarzyszeniem współtworząc szersze, nieformalne ugrupowanie – Ruch Narodowy.
Na
stronach internetowych ONR, głównie regionalnych struktur publikowane
są teksty nawołujące do nienawiści rasowej, w tym przede wszystkim tekst
programu Obozu Narodowo-Radykalnego z dnia 14 kwiecień 1934,
organizacji zdelegalizowanej przez władze II RP. Poniżej przedstawiamy
kilka fragmentów:
„W Państwie Polskim prawa publiczne posiadać mogą
tylko ci, którzy są dziedzicami cywilizacji polskiej lub godni są stać
się jej współtwórcami. Ludność ruska i białoruska winna posiadać pełne
prawa obywatelskie. Żyd nie może być obywatelem Państwa Polskiego i póki
jeszcze ziemie polskie zamieszkuje - powinien być traktowany jedynie
jako przynależny do państwa”. „Odżydzenie miast i miasteczek polskich
jest niezbędnym warunkiem zdrowego rozwoju gospodarstwa narodowego.”
Czy zacytowany przez „GW” w dniu 8.8.2014 r. fragment:
„Nasza
duma nie pozwala/Znać Murzyna i Cygana/Białą Rasę obronimy/My ich
wszystkich wypędzimy” „Do boju o swe prawa przystąpimy razem już/Jeden
Naród, Rasa, Wiara, Wielka Polska tam i tu/”.
Pragniemy zwrócić
uwagę na art. 13 Konstytucji, który mówi, iż zakazane jest istnienie
partii politycznych i innych organizacji odwołujących się w swoich
programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i
komunizmu a także tych, których program lub działalność zakłada lub
dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową. Praktyczną realizację tego
wzorca konstytucyjnego stanowią art. 256 i 257 Kodeksu karnego, które
przewidują karalność publicznego propagowania faszystowskiego lub innego
totalitarnego ustroju państwa lub nawoływania do nienawiści na tle
narodowościowym, etnicznym, rasowym, wyznaniowym, czy bezwyznaniowym, a
także publicznego znieważania grupy ludności albo poszczególnych osób z
powyższych powodów. Dotychczasowe działania ONR niewątpliwe naruszają
zakazy opisane w wymienionych przepisach Kodeksu karnego.
Podając
powyższe wnosimy o przeprowadzenie działań o charakterze prewencyjnym,
przede wszystkim przeprowadzenie przez planowanym zjazdem z
organizatorami zjazdu rozmów ostrzegawczych lub też w przypadku
naruszenia wskazanych przepisów Kodeksu karnego w okresie
przeprowadzanego zjazdu o podjęcie działań przewidzianych przez przepisy
Kodeksu postępowania karnego.
Prezes Zarządu Głównego
Roman Kwiatkowski
W dniu 13 sierpnia 2014 r.
mł. Inspektor Krzysztof Łaszkiewicz Pełnomocnik Komendanta Głównego
Policji ds. Ochrony Praw Człowieka przesłał maila do naszego
Stowarzyszenia z odesłaniem do kilkudziesięciu organizacji
uczestniczących w Platformie Policyjnej Przeciw Nienawiści, w którym
stwierdził, m.in: „Nawiązany został wspaniały kontakt roboczy ze
Stowarzyszeniem Romów w Polsce w Oświęcimiu, gdzie omówiono m.in.
projekt Stowarzyszenia – Mobilne Centrum Przeciwdziałania Dyskryminacji
Romów, który już ruszył ze szkoleniami dla policjantów. W planie jest
też wspólna publikacja antydyskryminacyjna dla policjantów. Spotkanie ze
Stowarzyszeniem dało też impuls do bezinwestycyjnej
inspiracji”(Krzysztof.laszkiewicz@policja.gov.pl).
Dnia 19 sierpnia 2014 r. otrzymaliśmy pismo z Komisariatu Policji w Andrychowie informujące, iż
w
sprawie naszego zawiadomienia złożonego w dniu w dniu 3 lipca 2014 r. w
Prokuraturze Rejonowe w Wadowicach dotyczącego znieważenia osób z
powodu ich przynależności narodowej tj. z art. 257 Kk (odmowa sprzedaży
ciastek i lodów w cukierni; vide: raport za miesiąc lipiec 2014 r.)
wszczęto dochodzenie. Równocześnie Komisariat stwierdził, iż
postępowanie jest prowadzone pod nadzorem Prokuratury Rejonowej w
Wadowicach oraz że o wynikach śledztwa poinformuje po jego zakończeniu.
Wniosek:
pismo z Komisariatu jest bardzo pozytywnym sygnałem. Dotychczas
większość jednostek prokuratury ( i Policji) odmawiała wszczęcia
postępowania w sprawach dotyczących naruszenia art. 256 i 257 Kk. Do
sprawy powrócimy.
W dniu 25 sierpnia 2014 r. Stowarzyszenie
przesłało do Prokurator Okręgowej w Krakowie Pani Lidii Jaryczkowskiej
pismo w którym zawarto prośbę o włączenie kolejnej rasistowskiej
wypowiedzi szefa Stowarzyszenia „Młodzież Wszechpolska” Roberta
Winnickiego wygłoszonej w TV Polsat News w dniu 15 sierpnia 2014 r. –
do prowadzonej już sprawy przez tę Prokuraturę z naszego zawiadomienia. W
szczególności R. Winnicki kilkakrotnie w trakcie swojego wystąpienia
określił społeczność romską jako kryminogenną. Uczynił to w związku z
incydentami na tle rasowym w Andrychowie.
Poniżej przedstawiamy przedmiotowe pismo:
Oświęcim, dnia 25 sierpnia 2014 r.
Prokuratur Okręgowy
w Krakowie
Pani Lidia Jaryczkowska
Szanowna Pani Prokurator
W
dniu 14 czerwca 2014 r. przesłaliśmy Panu Andrzejowi Seremetowi
Prokuratorowi Generalnemu RP zawiadomienie o możliwości popełnienia
przestępstwa z art. 256 Kodeksu karnego przez Stowarzyszenie „Młodzież
Wszechpolska” polegającego na rasistowskich, antyromskich wystąpieniach
jej andrychowskiego oddziału a także wypowiedzi szefa tego
Stowarzyszenia Roberta Winnickiego na spotkaniu w Andrychowie.
W dniu
16 lipca 2014 r. otrzymaliśmy od Pierwszego Zastępcy Prokuratora
Generalnego Pana Marka Jamrogowicza pismo o znaku: PG II Ko2 1300/14, w
którym poinformował nas, że przedmiotowe zawiadomienie „zostało
przekazane Prokuratorowi Okręgowemu w Krakowie w celu spowodowania jego
procesowego rozpoznania”.
W dniu 15 sierpnia 2014 r. Robert Winnicki
występując w Telewizji Polsat News po raz kolejny naruszył standardy
określone w prawie karnym stwierdzając, iż Romowie są społecznością
kryminogenną i aspołeczną. Oto fragment jego wypowiedzi zamieszczonej
na: http://www.youtube.com/watch?v=SKzEa9yz8Fk.
„Kilka
tygodni temu byłem w Andrychowie, w Andrychowie, gdzie jest naprawdę
bardzo poważny problem cygański, czy jak kto woli romski, związany z
przestępczością, z tym, że jest to społeczność wyjątkowo kryminogenna. I
całe miasto żyje tym, że ktoś może zostać pobity, całe miasto żyje
tym, że ktoś może zostać okradziony..” „w Andrychowie doszło do tego,
ze pod pozorem fałszywej tolerancji czy, czy akceptacji czy jak to
nazwiemy, miasto oddaje Cyganom najlepsze lokale socjalne ci je
dewastują, zastraszają, terroryzują, dewastują okolicę, palą na końcu
te mieszkania socjalne..”, „I obywatele wychodzą na ulicę organizując
patrole obywatelskie, które mają chronić obywateli przed tym, przed tym
terrorem cygańskim. Co na to niestety w Polsce społeczeństwo, media i
duża część opinii publicznej, która jest urabiana przez te media
(„zezwala stwierdzając” – nasz dopisek), że jest terroryzowana ta
społeczność kryminogenna.”
Oświadczamy, że wypowiedź ta jest
stygmatyzująca, jednostronna, nieprawdziwa i krzywdząca dla
andrychowskich Romów, o czym wiemy, gdyż wielokrotnie uczestniczyliśmy w
różnych spotkaniach w tym mieście. Potwierdza to także pismo
Prokuratora Generalnego z dnia 16 lipca 2014 r., z którego wynika, że w
chwili obecnej w Prokuraturze Rejonowej w Wadowicach prowadzonych jest
pięć spraw przeciwko osobom narodowości polskiej z terenu Andrychowa,
którzy naruszyli prawo względem społeczności romskiej. Należy dodać, że z
pisma Prokuratora Generalnego wynika także, iż Prokuratura Rejonowa w
Wadowicach prowadzi trzy sprawy przeciwko Romom.
Zauważamy, że
niezwłocznie pod wymienionym wywiadem ukazały się dziesiątki
nienawistnych i rasistowskich wpisów. W ten sposób po raz kolejny
wypowiedź R. Winnickiego stała się swoistą pożywką dla rozniecania
nienawiści rasowej.
Podając powyższe prosimy o włączenie
przedmiotowej wypowiedzi do prowadzonej przez tamt. Prokuraturę Okręgową
sprawy, o której mowa na wstępie niniejszego pisma, gdyż jest ona z nią
tożsama przedmiotowo i podmiotowo.
Z wyrazami szacunku
/-/ Roman Kwiatkowski
Prezes Zarządu Głównego
W dniu 31 sierpnia 2014 r.
wystąpiliśmy do Ministra Zdrowia z zażaleniem na Dyrektora Wojewódzkiej
Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Poznaniu. Nasza interwencja jest
spowodowana brakiem odpowiedzi na naszą prośbę z dnia 14 maja 2014 r. o
interwencję w podległej jednostce tj. Powiatowej Stacji
Sanitarno-Epidemiologicznej w Poznaniu w związku z udzieleniem przez jej
przedstawicielkę niefortunnego i rasistowskiego wywiadu dla lokalnych
mediów dotyczącego szczepień dzieci romskich przeciwko odrze.
Wniosek: zobaczymy jak ustosunkuje się do naszego zażalenia Minister Zdrowia.
W
sierpniu 2014 r. sekretariat Centrum przyjął 7 próśb telefonicznych o
pomoc humanitarna i prawna udzielając zgłaszającym się Romom
wnioskowanej pomocy.
Oświęcim, dnia 8 września 2014 r.
Prawnik Mobilnego Centrum
/-/ mgr Stanisław Rydzoń