Stowarzyszenie Romów w Polsce we współpracy z Katedrą Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz przychodnią dla kombatantów „Pro vita et spae” w Krakowie w latach 2004-2008 prowadziło badania psychologiczne i psychiatryczne Romów, którzy ubiegają się o uznanie ich statusu ofiar Holokaustu.
Badania które rozpoczęto jeszcze w drugiej połowie lat pięćdziesiątych, prowadzone były w ramach studiów nad psychopatologicznymi następstwami traumy.
Na podstawie wyników tychże badań wydawano opinie, które określały badanych jako ofiary Holokaustu i nadawały im prawo do starania sie o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Badania prowadzone były pod przewodnictwem nieżyjącej już prof. Marii Orwid- światowego autorytetu naukowego w tej dziedzinie.
Mimo że poszkodowane podczas wojny osoby polskiego i żydowskiego pochodzenia na podstawie tych samych badań i zaświadczeń otrzymują należne im z tego tytułu świadczenia, Romom odmawia się takich samych praw, używając przy tym wielu różnorakich argumentów- a to, że ktoś był jeszcze dzieckiem, a to, że ktoś jest schorowany z przyczyn innych niż doświadczenia wojenne, a to, że ktoś wcześniej nie leczył sie ambulatoryjnie(a gdy się leczył, to że nie był hospitalizowany), że ktoś pracował, więc skoro pracował ( nawet, gdy była to praca prosta, nie wymagająca kwalifikacji i doświadczenia np. praca dozorcy), to znaczy, że nie był chory, choć w przypadku KZ-syndromu praca jest środkiem terapeutycznym.
W ten sposó poszkodowani podcza swojny Romowie zmuszeni są do dochodzenia sprawiedliwości w wieloletnich procesach sądowych, których końca duża część nie doczekała.