1. Stowarzyszenie Romów w Polsce
    1. Historia i misja
    2. Władze
    3. Romski Instytut Historyczny
    4. The Fight Against Antisemitism in Poland: Monitoring, Intervention, Education
    5. Projekty
    6. Mobilne Centrum Przeciwdziałania Dyskryminacji Romów
    7. Centrum Porad - FIO
    8. Dzielmy się doświadczeniami
    9. Podnoszenie kwalifikacji i zatrudnienie drogą do integracji
    10. Po obu stronach Karpat
    11. Polsko - Słowackie warsztaty
    12. Media o nas
  2. Aktualnie
  3. Romowie
    1. Historia
    2. Tradycja i Kultura
    3. Współczesność
      1. "Cygan ze strachu, Rom z dumy" - Katarzyna Marwicz w rozmowie z Marcinem Kołodziejczykiem, dziennikarzem tygodnika "Polityka", nagrodzonym za tekst o Romach w Rumunii.
      2. Delegacja Centralnej Rady Niemieckich Sinti i Romów oraz Niemieckiego Związku Piłki Nożnej na Węgrzech 26-28.10.2009 - sprawozdanie z pobytu.
      3. Romowie w Polsce
      4. Szczyt Unii Europejskiej w sprawie Romów
      5. Postawy wobec Romów w Polsce, Czechach, na Węgrzech i Słowacji
    4. Artykuły i Raporty
      1. Raporty
      2. Raport "Romowie na rynku pracy" [PDF]
      3. Raport pt. Funkcjonowanie poznawcze dzieci romskich uczęszczających do szkół podstawowych specjalnych i masowych - konteksty społeczne [PDF]
      4. Raport Romowie - Bezrobocie [PDF]
      5. Rzucając wyzwanie przymusowej sterylizacji kobiet romskich w Czechach- źródło ERRC http://www.errc.org/cikk.php?cikk=2228, tłumaczenie Małgorzata Kołaczek
      6. Romowie. Rozprawa o poczuciu wykluczenia- Marian Grzegorz Gerlich, Roman Kwiatkowski
      7. Wykuwanie pamięci. Kilka uwag na temat wystawy ”Zagłada Romów Europejskich oraz Rasizm we Współczesnej Europie” - Joanna Talewicz-Kwiatkowska, Marek Isztok
      8. Mass media jako czynnik wpływający na integrację społeczną Romów – przypadek Polski, Węgier, Słowacji- Joanna Talewicz-Kwiatkowska, Małgorzata Kołaczek
      9. Pomoc dla Romów w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Szanse i zagrożenia
      10. Romowie na rynku pracy – badania i raport
  4. Romski Holokaust
    1. Informacje historyczne
      1. Początek represji antyromskich po dojściu nazistów do władzy w Niemczech
      2. Początek "ostatecznego rozwiązania" kwestii romskiej
      3. Eksterminacja Romów w okresie II wojny światowej w okupowanych krajach Europy
      4. Syndrom Holokaustu
    2. Świadkowie Holokaustu
    3. Relacje świadków
      1. Franz Wirbel
      2. Szmyt Władysław
      3. Edward Paczkowski
      4. Edward Kwiatkowski
      5. Anna Kwiatkowska
      6. Aleksy Kozłowski
      7. Władysława Jaglenicz
      8. Leokadia Jaworska
      9. Elizabeth Guttenberger
      10. Ryszard Głowacki
      11. Helmut Clemens
      12. RELACJE VIDEO
    4. Skany dokumentów
      1. Świadectwa
    5. Dzień pamięci o zagładzie Romów
      1. Kalendarium upamiętniania holokaustu Romów i Sinti przez Stowarzyszenie Romów w Polsce - lata 1993-2012
      2. Międzynarodowy Dzień Pamięci o Zagładzie Romów- PROKLAMACJA
      3. 65 rocznica likwidacji tzw. Zigeunerlager – obrona pamięci dla lepszej przyszłości
      4. Relacja z 65. rocznicy likwidacji tzw. Zigeunerlager [VIDEO]
    6. Spotkania ze świadkiem
      1. Spotkania ze świadkiem
      2. Spotkanie z Edwardem Paczkowskim - relacja [VIDEO] cz.1
      3. Spotkanie z Edwardem Paczkowskim - relacja [VIDEO] cz.2
  5. Edukacja i Kultura
    1. Działalność edukacyjna SRwP
      1. Edukacja
      2. Oferta spotkań edukacyjnych Stowarzyszenia Romów w Polsce
    2. Dialog-Pheniben
    3. Spotkania edukacyjne
    4. Wystawy
      1. Wystawa stała
    5. Publikacje
  6. Video
  7. Galeria
  8. Polecamy
  9. Dialog- Pheniben
  10. Akcja Reinhardt
    1. Romowie stawali się elementem europejskiej układanki etnicznej od X w.
    2. Ustawy Norymberskie składały się z dwóch aktów prawnych: „Ustawy o ochronie niemieckiej krwi i honoru” oraz „Ustawy o obywatelstwie Rzeszy”
    3. Zagłada Romów na terenach okupowanych przez Niemcy.
    4. Zakończenie
    5. Główne cele projektu: Romowie jako ofiary Akcji Reinhardt.
    6. Rezultaty kwerendy archiwalnej
    7. Rezultaty kwerend archiwalnych
    8. Polskie publikacje i działania upamiętniające dotyczące zagłady Romów – w kontekście międzynarodowym.
    9. Auschwitz-Birkenau: działalność Muzeum i Stowarzyszenia Romów w Polsce.
    10. Obozy związane z Akcją Reinhardt
    11. Działalność na rzecz pamięci
    12. Miejsca masowych egzekucji Romów w Polsce południowej. Analiza wybranych lokalizacji.
    13. Dwa pomniki. Estetyka i polityka romskiej pamięci.
    14. Kwerenda z zasobie archiwalnym Geheime Staatspolizei – Staatspolizeistelle Trier
    15. Kwerenda w zasobie archiwalnym ITS – Bad Arolsen
    16. Przypadki indywidualne.
    17. Przebieg zagłady: analiza wybranych przypadków
    18. Poszukiwania miejsc pamięci i ich upamiętnień.
  11. E-Lekcje
 

Z końcem września 1942 roku załadowali mnie do wagonu kolejowego. Po kilkugodzinnej jeździe pociąg się zatrzymał. Z łoskotem ktoś otworzył drzwi i po chwili usłyszeliśmy głośny ryk raus!, raus!,

Brama ,,Arbeit macht frei’

 Zapraszamy do wzięcia udziału w wydarzeniu pod linkiem; 

https://www.facebook.com/events/185512412890798/  

 PL

 Brama ,,Arbeit macht frei’

Większość romskich więźniów KL Auschwitz była transportowana bezpośrednio do KL Auschwitz II-Birkenau i znajdującego się tam „cygańskiego obozu rodzinnego” (Zigeunerfamilienlager). Jednakże przed jego powstaniem Romowie z Polski i Protektoratu Czech i Moraw przybywali do KL Auschwitz I i przechodzili przez bramę z napisem „Arbeit macht frei” (Praca czyni wolnym). Dotyczyło to też polskich Romów, którzy byli deportowani do KL Auschwitz już po powstaniu „obozu cygańskiego”, lecz byli rejestrowani nie jako „Cyganie”, ale polscy więźniowie polityczni lub kryminalni. 


Z końcem września 1942 roku załadowali mnie do wagonu kolejowego. Po kilkugodzinnej jeździe pociąg się zatrzymał. Z łoskotem ktoś otworzył drzwi i po chwili usłyszeliśmy głośny ryk raus!, raus!, raus. Wyskoczyłem z wagonu jako jeden z pierwszych i od razu zostałem uderzony przez esesmana kolbą karabinu w brzuch. Po pewnej chwili zorientowałem się, że obok uzbrojonych w karabiny niemieckich żołnierzy znajdowało się także wielu mężczyzn ubranych w dziwne pasiaste ubrania, którzy w rękach dzierżyli kije. Po chwili ogólnego zamętu wspomniani mężczyźni (później się dowiedziałem, że to więźniowie kapo) ustawili nas w piątki i w takiej kolumnie pod eskortą esesmanów pognano nas dalej. Może po pięciu minutach stanąłem przed bramą z napisem Arbeit macht frei i równocześnie zobaczyłem ogrodzenie z drutu kolczastego. Następnie wprowadzono nas na teren ogrodzony i przez kilka godzin musieliśmy stać. Po czym kolejno podchodziliśmy do rozstawionych stołów, przy których również siedzieli mężczyźni w pasiastych ubraniach. Musiałem podać imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia, zawód, imiona rodziców i nazwisko panieńskie matki. Od człowieka, który to wszystko zapisał, dostałem wypisany na karteczce numer 66485, a mój brat o jeden wyższy, tj. 66486. Wówczas wspomniany człowiek powiedział nam, że jesteśmy więźniami Konzentrationslager Auschwitz. 

Relacja więźnia Edwarda Paczkowskiego, polskiego Roma deportowanego do KL Auschwitz przed utworzeniem Zigeunerfamilienlager. Romski Instytut Historyczny w Oświęcimiu. 

 Relacja więźnia Edwarda Paczkowskiego, polskiego Roma deportowanego do KL Auschwitz przed utworzeniem Zigeunerfamilienlager. Romski Instytut Historyczny w Oświęcimiu. 


EN


The gate ,, Arbeit macht frei” 


Most of the Roma prisoners of KL Auschwitz were transported directly to KL Auschwitz II Birkenau and the “Gypsy family camp” (Zigeunerfamilienlager) located there. But before the establishment of that subcamp, the Roma, mostly from Poland and the Protectorate of Bohemia and Moravia were arriving in the main camp of KL Auschwitz (Stammlager) and entering the camp area through the gate with an inscription “Arbeit macht frei” (work makes free). This happened also to the Polish Roma who were deported to KL Auschwitz after the establishment of the “Gypsy camp” but were registered not as “Gypsies” but as Polish political or criminal prisoners. 



At the end of September 1942 they loaded me into a railway car. After traveling for several hours, the train stopped. Someone opened the door with a bang and a moment later we heard loud shouting – “Raus! Raus! Raus!” I was one of the first to jump off the train and an SS man immediately hit me in the belly with his rifle butt. After a moment I realized that, aside from the German soldiers armed with rifles, there were also many men dressed in strange striped clothing, holding wooden clubs. After a moment of general confusion, these men (I later learned that they were prisoners Kapos) lined us up in rows of five, and we were herded along in that column under SS escort. After perhaps five minutes I was standing at the gate with the inscription reading Arbeit macht frei, and at the same time I saw the barbed wire fence. Next, they led us into the fenced-off area and we had to stand there for several hours. After which in turn we approached some tables set up there, where more men in striped clothing were sitting. I had to give my name, date and place of birth, occupation, parents’ first names, and mother’s maiden name. The man who wrote all that down gave me a card with the number 66485, and my brother got the next number, 66486. Then the same man told us that we were prisoners of Auschwitz Concentration Camp. 

Account by Edward Paczkowski, a Polish Rom deported to KL Auschwitz before the establishment of the Zigeunerfamilienlager. Roma Historical Institute in Oświęcim. 

Account by Edward Paczkowski, a Polish Rom deported to KL Auschwitz before the establishment of the Zigeunerfamilienlager. Roma Historical Institute in Oświęcim.  


Najnowsze w galerii

Napisz do redakcji

Stowarzyszenie Romów w Polsce
ul. Berka Joselewicza 5
32-600 Oświęcim
tel. 0 33 8426989
e-mail: 17421453@pro.onet.pl; stowarzyszenie@romowie.net
Licznik odwiedzin: 512 418 osób
Realizacja: HEXADE.COM (Grafik, projektant, webdesigner)